مدرسه فاطمه الزهرا سلام الله علیها کوی علوی اهواز

مقاله پژوهشی « اقدامات کردستان پس از پیروزی انقلاب اسلامی »

مقاله برگزیده استانی همایش « چهل سالگی انقلاب اسلامی » حوزه علمیه حضرت فاطمه الزهراء(س)آبادان

نویسنده : خانم سیده حوریه محمدی راد طلبه حوزه علمیه حضرت فاطمه الزهراء(س)کوی علوی اهواز

« بسم الله الرحمن الرحیم »

آثار فردی پیاده روی اربعین حسینی
 

آثار فردی:

1-رسیدن به ثواب عظیم: در روایات متعددی زیارت امام حسین (ع) به منزله ی یک عمره مقبوله دانسته شده و در برخی روایات ثواب بیشتری برای زیارت امام حسین(ع) ذکر شده است. راوی می گوید:محضر مبارک امام صادق (ع) عرضه داشتم: فدایت شوم چه می فرمایید درباره کسی که با داشتن قدرت زیارت امام حسین(ع) را ترک می کند؟ حضرت در پاسخ فرمودند:

« این شخص عاق رسول خدا ص و عاق اهل بیت علیهم السلام می باشد و امری را که به نفع اوست سبک شمرده است.کسی که آن حضرت را زیارت کند خداوند متعال حوائجش را برآورده نماید و آنچه را از دنیا مقصود اوست کفایت فرماید و نیز زیارت آن حضرت موجب جلب رزق برای زائر می باشد.»  (کامل الزیارات،ص 128).

همچنین در سوره توبه آیه 120 نیز در مورد اصل پیاده روی جمعی که پیاده روی اربعین یکی از مصادیق آن به شمار می رود به این مورد اشاره شده است.

از طرفی امام صادق(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده می فرمایند:

 « کسی که با پای پیاده به زیارت امام حسین (ع) برود خداوند برای هر قدمی که برمیدارد یک حسنه برایش نوشته ، یک گناه از او محو می نماید.» (کامل الزیارات،ص134)

2- تعمیق باورهای دینی: بخشی از این دستاورد عظیم با دیدن صحنه های ارادت مردم به اهل بیت (ع) حاصل می شود.مثل احترام و ارادت شیعیان عراق به زوار امام حسین(ع) در مسیر پیاده روی، پیاده روی گروه هایی از یهودیان و مسیحیان و حتی کشیشان و نویسندگان آنها…

آنتوان بارا ؛ اندیشمند مسیحی ضمن شرکت در پیاده روی اربعین گفته است:

«انسان از توصیف اربعین ناتوان است.اربعین سحر و جادوی ویژه ی الهی است و عقل از هضم این ایده که میلیون ها نفر خانه هایشان را ترک کنند و هزاران کیلومتر را به قصد زیارت امام حسین ع ترک کنند عاجز است.» (خبرگزاری مهر،تاریخ مخابره 19/9/1393).

3- تجربه سبک زندگی جدید:  همه شئون و مناسبات در این ایام بر محور امام حسین (ع) شکل گرفته و رنگ خدایی می گیرد.در اربعین انگیزه ها حسینی است و به عشق امام حسین (ع) تحمل سختی ها آسان می شود.شیعیان بر محور امام خود به مقام ایثار و فداکاری ،بذل و بخشش نسبت به یکدیگر می رسند و سبک زندگی حسینی را تجربه می کنند.

سبک زندگی حسینی،زندگی افرادی است که دنیا برایشان کوچک شده و با تمام آنچه دارند به یک عشق بزرگتر می اندیشند و دنیا با تمام زیبایی هایی که دارد چنگی به دلشان نمی زند و جز با جلب رضایت خدا آرام نمی گیرند. این سفر دارای سختی های متنوعی است که تمامی آنها در مسیر زیارت،سازنده و مفید

خواهد بود.می توان به این سفر به چشم یک “سیر تربیتی” نگاه کرد که انسان را برای مدت کوتاهی از تعلقات دنیایی جدا کرده و شیعه را در یک شرایط سخت از لحاظ مادی،برای نصرت امام مهیا می سازد. این پیاده روی می تواند آماده سازی شیعه برای عهد با امام عصر عج پس از ظهور باشد.بنابراین در این سفر کوتاه روح زندگی افراد منطبق بر قرآن و معارف حسینی می شود. واین بسیار مهم است چرا که در طول تاریخ دعوا بر سر همین روح است،نه سر شعار و حرف دشمنان در طول تاریخ تشیع تلاش کرده اند که سبک زندگی و روح حاکم بر زندگی ما، اموی،قاجاری،پهلوی و غربی باشد.و از ثمرات این سفر این است که ولو برای چند روز هم که شده روح حاکم بر زندگی ما حسینی شود.البته بعد از این سفر هم بسیار مهم است و باید پشت پرده زندگی خویش را بنگریم که چقدر حسینی شده ایم.

4- مشمول دعای امام صادق ع شدن.طبق روایات

5- پاکسازی و توبه: سفر کربلا به خصوص اگر با پای پیاده باشد ، سفر خودسازی و پاک کننده ی روح از آلودگی هاست.سختی های سفر نیز برای خودسازی و مبارزه با نفس بسیار نافع است.همان طور که شرایط جنگی در دفاع مقدس موجب خودسازی و تقویت روحی می شد،این سفر نیز از این منظر حائز اهمیت است.هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله الحسین(ع) برمی داریم برای ما مغفرت است.ما همیشه به توبه و استغفار نیاز داریم و زیارت کربلا به خصوص با پای پیاده یک فرصت استثنایی برای خودسازی، توبه و استغفار است.و طلب مغفرت هم چیزی نیست که تنها در برخی لحظات خاص،یا به مقدار محدود به آن نیاز داشته باشیم بلکه ما همیشه به استغفار نیاز داریم.آدم باید به طلب مغفرت حریص باشد چرا که مغفرت یک مسئله تمام شدنی نیست.با هر طلب مغفرت موانع بین ما و خدا برطرف می شود و راه باز  می شود و نور شایستگی می آید.وقتی که پیامبراسلام(ص) طبق روایات روزی صدمرتبه استغفار می کردند دیگر تکلیف ما مشخص است.

نقش اتحاد اسلامی در امنیت اسلامی

نام محقق : حلیمه کعب زاده

مدرسه علمیه حضرت فاطمه الزهراء (س) -کوی علوی

چکیده

  رهبر معظم انقلاب سال 1386 را سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی‌ نامید. از آنجا که اتحاد و همبستگی امت اسلامی ‌از مقوله‌های مهم و ضروریات اجتناب ناپذیر در شرایط فعلی شمرده می‌شود، می‌طلبد که تحقیقات گسترده و کارگشا، در جهت دستیابی به وحدت و انسجام جوامع اسلامی‌ صورت گیرد. ‌یکی از منابع مهم در‌ این خصوص، آیات ،سخنان علماء اسلام و‌ احادیث ائمه در‌ این رابطه بوده است و ما در ‌این مقاله می‌کوشیم که برخی از سخنان ائمه و علما را به عنوان عوامل انسجام و همگرایی تحت عناوین دین، خدا ،آیات و رویات، وشاخصه هایی چون فریضه حج ، نماز جمعه و جماعت را بررسی کنیم. اتحاد ملی و انسجام اسلامی ‌نیز کارایی‌های بسیار دارد. با توجه به وضعیت کشورهای مسلمان، رسیدن به ‌این اتحاد، ضرورت می‌یابد و از آن‌ها کشورهای قدرتمندی را می‌سازد.‌ این اقتدار مطلوب قدرتهایی که خود ادعای حاکمیت دنیا را دارند، نمی‌باشد. از ‌این رو، با ابزارها و ترفندهای بسیاری ‌این اتحاد را نشانه گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها: مبانی ،قرآن، وحدت و اتحاد، روایات، اختلاف

مقدمه

 موضوع اتحاد اسلامی ‌از زوایای گوناگون مورد اهتمام پژوهشگران و نخبگان مذهبی و سیاسی بوده است. در تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، تفرقه بین مذاهب و ملل اسلامی، از مسائل پیچیده و بنیان­کن جوامع اسلامی‌ بوده است که خسارت‌ها و لطمه‌های مادی و معنوی جبران­ناپذیری بر پیکر امت واحده اسلامی‌ وارد ساخته است. ‌این زخم خونین در چهره‌ی زیبای امت اسلامی ‌از دید مصلحان امت اسلامی ‌پنهان نمانده و نگرانی آنان را برانگیخته است. وحدت اسلامی‌ و اتحاد بین مسلمین از جمله اصلی­ترین و بنیادی­ترین موضوعات در ‌اندیشه‌ی سیاسی و فرهنگی علمای شیعه و سنی همچون شیخ طبرسی ، شیخ محمود شلتوت ، اقبال لاهوری ، سید جمال الدین اسدآبادی و رهبر معظم انقلاب اسلامی ‌است. اهمیت‌ این موضوع نزد ‌آیت الله خامنه‌ای تا آنجاست که ‌ایشان وحدت اسلامی ‌را به عنوان (مسئله‌ای استراتژیک) و نه تاکتیکی معرفی نموده و همواره علما، روشنفکران، برجستگان سیاسی و آحاد امت اسلامی‌ را به وحدت و آموزه‌های قرآن کریم و ارادت و محبت به پیامبر اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) دعوت کرده‌اند. در‌اندیشه‌ی مقام معظم رهبری اتحاد مسلمانان و پرهیز آنان از اختلاف و تفرقه، زمینه‌ای مساعد برای (ایستادگی جمعی در برابر زورگویی‌های نظام سلطه) و (دفاع از منافع و حقوق ضایع شده‌ی جهان اسلام) به شمار می‌آید.(1)

روش پژوهش

روشی که در ‌این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، توصیفی – تحلیلی می‌باشد.

روش گردآوری اطلاعات و داده‌ها

با توجه به روز بودن حیطه‌ی پژوهش، روش جمع­آوری اطلاعات، پس از روش کتابخانه‌ای و تهیه‌ی فیش، از طریق جمع­آوری اطلاعات ‌اینترنتی صورت گرفته است.

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده‌ها

  تحلیل اطلاعات بدست آمده، صرفاً در ارتباط با موضوع، هم­گام با فصل­بندی پژوهش و در راستای نتیجه­گیری از آن‌ها انجام شده، از ‌این­رو سعی شده با بررسی علمی ‌اطلاعات، پاسخ مناسبی برای پژوهش حاضر تأمین گردد.

مراد از اتحاد  اسلامی

  وقتی سخن از اتحاد و انسجام اسلامی به میان می آید بدیهی ترین پرسش در این زمینه این است که اولاً منظور از این اتحاد و انسجام چیست ؟ ثانیاً چنین هدفی چگونه قابل اجرا است و کیفیت تحصیل آن به چه صورتی باید باشد ؟ از منظر شهید مطهری وحدت اسلامی اینگونه تعریف شده است : که آیا مقصود این است که میان مذاهب اسلامی یکی انتخاب شود و سایر مذاهب کنار گذاشته شود و همگان موظف به پیروی از این مذهب جدید شوند ؟ یا مقصود این این است که مشترکات همه مذاهب گرفته شود و مفترقات همه آنها کنار گذاشته شود ؟ بدیهی است که منظور علمای روشنفکر اسلامی از وحدت اسلامی ، حصر مذاهب به یک مذهب و یا اخذ مشترکات مذاهب و طرد مفترقات آنها که نه معقول و منطقی است و نه مطلوب و عملی، نیست. منظور این داشمندان ، متشکل شدن مسلمین در یک صف در برابر دشمنان مشترکشان.(2)

ضرورت وحدت و اتحاد اسلامی

    مؤلفه‌هایی چون: خدمت به انسان و توجه به ارزشهای انسانی؛ اقتضای شرایط، اقتضای زمان، جلب منافع مسلمین، منافع ملی و … ضرورت وحدت و اتحاد اسلامی ‌به تصویر می‌کشند، به گوشه‌ای از ضرورتهای وحدت و اتحاد اشاره می‌کنیم:

الف: اتحاد اسلامی‌ فراهم کننده قدرتی حقیقی است که می‌تواند تکیه­گاه استواری برای مسلمانان در رویارویی‌های فرهنگی بین تمدن‌ها باشد، زیرا اگرچه مسلمانان از نیروی عظیم انسانی، امکانات مادی و فراوان، روحیه معنوی بالا، فرهنگ و دیدگاه اعتقادی و فکری مترقی برخوردارند، اما چنانچه میان‌ این اجزا و عناصر پراکنده اتحادی ‌ایجاد نشود،‌ این مجموعه‌ی عظیم کارایی نخواهد داشت.

ب: وحدت و اتحاد اسلامی‌ می‌تواند زمینه‌ی گسترده‌ای برای پژوهش و اجتهاد در منابع اسلامی ‌فراهم آورد و بدین وسیله در رویارویی‌های فکری، فرهنگی و حل مشکلات انسانی‌ یاری رساند.

ج: اتحاد اسلامی ‌موجب الگو شدن دیدگاه‌های اسلامی‌است.

د: وحدت و اتحاد اسلامی بر توانایی و مقاومت جامعه در مواجهه با دشواری‌ها و بحران‌ها و برخورد با دشمنان خارجی می‌افزاید. قرآن بر ‌این نکته تأکید دارد که وحدت و اتحاد مایه استواری و نیرومندی است و اختلاف موجب شکست و سستی است: «وَ لا تَنازَعوُا فَتَفشَلوُا وَ تَذهَبَ ریحَکُم وَاصبِروا اِنَّ اللهَ مَعَ الصّابِرین» و اختلاف کلمه نداشته باشید که بد­دل خواهید شد و شوکتتان بر باد می‌رود و شکیبایی کنید که خداوند با شکیبایان است.

هـ : وحدت و اتحاد اسلامی‌ دستاورد طبیعی تکامل انسان و گویای پیشرفت و رشد فکری جامعه دینی است.

ی: وحدت و اتحاد عامل اساسی در پیروزی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بود؛ وحدت و اتحاد همیشه عامل پیروزی بوده و خواهد بود. (3)

مبانی وحدت و اتحاد اسلامی

برخی از مبانی وحدت و اتحاد را با توجه به عوامل اعتقادی و روانشناسی بررسی می‌کنیم:

الف: ‌ایمان و توجه به خدا: «وَاعتَصِموُا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرقوُا وَ ذکُروُا نِعمَةَ اللهِ عَلَیکم اِذ کُنتُم اَعداء فَأَلفَ بَینَ قُلوُبِکُم فَأصبَحتُم بِنِعمَتِه اِخواناً»

((و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید، و نعمت خدا را بر خود به‌ یاد آورید که چگونه دشمن ‌یکدیگر بودید و او در میان دل‌های شما الفت ‌ایجاد کرد، و به برکت نعمت او برادر شدید.)) «هُوَالَّذی ‌ایدکَ بِنَصرِه وَ بِالمُؤمِنینَ؛ وَ الَّفَ بَینَ قُلوُبِهِم لَو اَنفَقتَ ما فِی الاَرض جَمیعاً ما اَلفت بَینَ قُلوُبِهِم وَ لکن الله اَلف بَینَهُم إِنَّه عَزیزٌ حَکیم»

((او همان کسی است که تو را با‌ یاری خود و مؤمنان تقویت کرد. و در میان دل‌های آن‌ها الفت ‌ایجاد نمود، اگر تمام آن­چه روی زمین است صرف می‌کردی که در میان دل‌های آن‌ها الفت بیفکنی نمی‌توانستی ولی خداوند در میان آن‌ها الفت ‌ایجاد کرد. او توانا و حکیم است)).

روشن است ‌این تألیف قلوب و نزدیک شدن اهل ‌ایمان و اتحاد بین آن‌ها، به خاطر ‌ایمان، توجه به خدا و ارتباط مکتبی امکان­پذیر است؛ وگرنه همین انسان‌ها تا قبل از بعثت، دشمن خون­خوار هم بودند و بر اثر دوری از‌ یکدیگر وجود کینه و دشمنی و درگیری‌های طولانی داشتند و خون هم را می‌ریختند.

ب: فضایل انسانی: دیگر از مبانی وحدت و اتحاد رعایت ارزش‌های انسانی است. به تعبیر دیگر عامل دیگری که عملاً وحدت و اتحاد بین مؤمنان، مسلمانان، مذاهب و حتی اجتماعات انسانی در سطح بین­الملل را می‌تواند محقق کند، عمل به ارزش‌ها و فضایل انسانی است. اگر در همه­جا عدالت، تقوا، محبت، تعاون، ‌ایثار، حرمت، همدلی و … حکمفرما باشد. اختلاف، نزاع و درگیری ‌یا به کلی و ‌یا بسیار ‌اندک است.

لذا خداوند متعال می‌فرماید:‌ »یَسئَلوُنَکَ عَن الانفال قُل الانفال لله وَالرسوُل فَاتَّقوُا الله وَ اَصلِحوُا ذاتَ بَینِکُم»: از تو درباره‌ی انفال می‌پرسند بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر است؛ پس از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید و میان برادرانی را که با هم ستیزه دارند آشتی دهید و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید، اگر‌ایمان دارید.

در‌این ‌آیه‌ی شریفه بعد از امر به تقوا، امر به اصلاح و حل اختلاف شده است؛ معلوم می‌شود تا فضائل انسانی نباشد امر به اصلاح و ‌یگانگی و وحدت و اتحاد معنا ندارد.

ج: نفس واحد؛ انسان‌ها وحدت و اتحاد در خلقت دارند، چون خداوند آن‌ها را از نفس واحده آفریده است. ((خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ )) نفس به معنای عین است و نفس هر شیء‌ یعنی عین آن شیء و نفس انسان آن چیزی است که قوام انسان به آن است و انسان به واسطه‌ی آن، انسان است و آن مجموع روح و جسم انسان در‌این دنیا و روح به تنهایی در برزخ است.(4)

محورهای اتحاد اسلامی

 چنانچه اشاره شد ، دانشمندان مسلمان برای ترسیم سیمای وحدت اسلامی ، به گونه ای که قابل دستیابی باشد مؤلفه هایی را مطرح نموده و از مسلمانان می خواهند بر اساس این محورها حرکت کنند. به تعبیر استاد مطهری : این داشمندان می گویند مسلمین مایه ی وفاق های بسیاری دارند که می تواند مبانی یک اتحاد محکم گردد. مسلمین خدای یگانه را می پرستند و به نبوت رسول اکرم ( ص ) ایمان و اذعان دارند . کتاب همه قرآن و قبله همه کعبه است . با هم و مانند هم حج می کنند و مانند هم نماز می خوانند و روزه می گیرند و تشکیل خانواده می دهند و داد وستد می کنند و کودکان خود را تربیت می نمایند و اموات خود را دفن می کنند و جز در امور بعضاً مهم ، در این کارها با هم تفاوتی ندارند . مسلمین از یک جهان بینی برخودارند و یک فرهنگ مشترک دارند و در تمدن عظیم و با شکوه و سابقه دار شرکت دارند ، وحدت در جهان بینی ، در فرهنگ ، در سابقه تمدن ، در بینش و منش ، در معتقدات مذهبی ، در پرستش ها نیایش ها ، در آداب و سنن اجتماعی خوب می تواند از آنها ملت واحد سازند و قدرتی عظیم و حایل بوجود آورد و قدرتهایی عظیم جهان ناچار در برابر آنها خضوع نمایند ، مسلمانان به نص قرآن برادر یکدیگرند و حقوق و تکالیف خاصی آنها را به یکدیگر مربوط می کند. (2)

اهداف وحدت و اتحاد اسلامی

الف : رستگاری با اتحاد در زیر لوای توحید، با توجه به منبع خلقت واحد و خالق واحد

ب : ‌یکی از اهداف وحدت و اتحاد اسلامی‌ رفع اختلاف و نبود درگیری و نزاع است: «وَ اَطیعُوالله وَ رَسوُله وَ لا تَنازَعوُا فَتَفشَلوُا وَ تَذهَبَ ریحکُم وَ اصبِروُا اِنَّ اللهَ مَعَ الصّابِرین» و اطاعت خدا و پیامبرش نمایید و نزاع مکنید تا سست نشوید و قدرت و شوکت و هیبت شما از میان نرود و استقامت کنید و خداوند با استقامت­کنندگان است. لذا لازم است مذاهب مختلف برای رفع اختلاف و درگیری‌های درونی به مشترکات تمسک کنند تا در برابر بیگانگان ‌یگانگی و اتحاد خود را حفظ کنند.

ج : پیروی و موفقیت در امور دنیوی و اخروی

د : تقویت جامعه اسلامی‌در برابر تهدیدات دشمن

هـ :  ‌ایجاد مرکز قدرت سیاسی، علمی، فرهنگی، اقتصادی و … توسط مسلمانان در جهان

ی : جلوگیری از تجاوز دشمن به سرزمین‌های اسلامی‌(5)

شاخصه های  اتحاد اسلامی

  فریضه حج یکی از شاخصه های اتحاد میان امت اسلامی است ، و اجتماع بزرگی است که ظرفیت ها و فرصت های مغتنمی را برای راه بهتر با هم بودن امت اسلامی فراهم می آورد، طبق گفته رهبر انقلاب اسلامی فریضه حج را نقطه آغاز و سکوی پرش اتحاد اسلامی ‌دانسته و فرمودند: برائت در قول و عمل از سردمداران کفر و استکبار در ‌این فریضه می‌تواند الگوی عمل و نخستین گام در ‌این راه گردد و همچنین نماز جمعه و جماعت نیز باعث وحدت و یکرنگی مسلمانان جهان می شود و از نظر رهبر معظم انقلاب نماز جمعه یک عبادت معمولی نیست بلکه کارکدهای بسیار مؤثری در عرصه های معنوعی و اجتماعی جامعه به همراه دارد حال به تک تک کارکردهای این عبادات اجتماعی می پردازیم(1)

انواع وحدت اسلامی

وحدت مورد نظر امام (ره) را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1-     وحدت میان همه‌ی گروههای کشور

2-     وحدت میان همه کشورهای اسلامی ‌بلکه همه‌ی مسلمانان جهان (وحدت بین المللی اسلامی). امام می‌فرمود: جامعه اسلامی ‌از هر نژاد و ملیتی، باید ابراهیمی‌شود تا به خیل امت محمد (صلی الله علیه و آله) بپیوندد و‌ یکی گردد و‌ ید واحده شود. امام آرزومند آن بود که در جهان، دولتی اسلامی‌ با جمهوری‌های مستقل تشکیل شود. امام به تشکیل بسیج جهانی مسلمانان می‌اندیشید. او در‌ یکی از هشدارهایش فرمود: راستی اگر بسیج جهانی مسلمین تشکیل شده بود،‌ آیا کسی جرأت ‌این همه جسارت و شرارت را با فرزندان معنوی رسول الله (صلی الله علیه و آله) داشت؟

3-     وحدت همه‌ی مستضعفان جهان

4-     وحدت همه انسان‌ها. امام فرمود: همه ملل دنیا با هم متحد شوید و‌ یک امت بزرگ پدید آورند.

امام همواره به‌ یاران خود و به همگان چنین توصیه می‌فرمود:

شما آقایان که مردم را هدایت می‌کنید، همه را به وحدت کلمه دعوت کنید. خدای تبارک و تعالی امر فرموده است که: (واعتصموا بحبل الله) اجتماع کنید. لکن اجتماع با تشبت به حبل الله. هر اجتماعی مطلوب نیست، (واعتصموا بحبل الله) مطلوب است. «اقرأ بسم ربک» اسم رب همان ریسمانی است که همه باید به آن اعتصام کنیم. مردم را دعوت کنید به وحدت. دعوت کنید، به ‌این که گروه گروه نشوند.

انگیزه‌ی وحدت در ‌اندیشه امام خمینی (ره):

    امام خمینی (ره) در آرمان وحدت خود انگیزه‌های گوناگونی داشت که الهام گرفته از مکتب اسلام ناب محمدی بود. از نظر امام دین مبین اسلام و حکومت‌های الهی با سایر حکومت‌های مادی، تفاوت‌های اصولی دارد، زیرا حکومت‌های غیرالهی فقط در پی تحقق و حفظ نظم کشور خود بوده، و حداکثر کاری که انجام می‌دهند ‌این است که نگذارند کسی به دیگری ظلم و تعدی بکند، در حالی که اسلام و حکومت‌های الهی برای هر مسئله، احکام خاص خود را دارد و ‌یکی از مسائل مهم دفاع از کیان اسلام و جمهوری اسلامی ‌است که به وحدت مسلمین بستگی دارد. «از امور مهمه‌ای که بر همه واجب است دفاع از اسلام، دفاع از جمهوری اسلامی‌است.» که به وحدت بستگی دارد و مسئله وحدت برای حفظ کیان اسلام امری حیاتی است، از طرف دیگر تفرقه امر منکری است که باید از آن جلوگیری شود زیرا امر به معروف و نهی از منکر از واجبات الهی است و برای اطاعت امر خدا باید امر به معروف و نهی از منکر نمود «بزرگترین منکر، غلبه اجانب بر ماست.‌ این منکر را باید نهی کنید، حکومت‌ها را نهی کنید از مخالفتی که با هم دارند و با ملت دارند با دشمنان اسلام که خدا فرموده مراوده نکنیم دقت شود، الآن منکری بالاتر از ‌این نیست که مصالح مسلمین را به خطر‌انداخته است،‌ این وظیفه‌ی همه‌ی شماست، که می‌خواهید برای خدا کار کنید. همه ما باید‌این دشمن را نهی کنیم و وحدت اسلامی‌را شعارمان کنیم. با وحدت و زیر پرچم لا اله الا الله کامل شود.» و در جای دیگر فرمودند: «وحدت نیز امر به معروفی است که موجب صلح و آرامش در دنیا می‌شود و باید برای تحقق شرایط صلح، ‌آیین وحدت و اخوت را ‌ایجاد نمود و آن را مستحکم تر کرد زیرا ما دنبال‌ این هستیم که دنیا در صلح و آرامش باشد. اسلام از اول دارای‌ یک همچون مقصودی بود و خصوصاً در بین مؤمنین و مسلمین، اخوت را سفارش فرموده است بلکه‌ ایجاد تشریع فرموده است.»

انگیزه‌ی دیگر امام، انسان­سازی است تا در سایه وجود انسان‌های کامل، عدالت نیز گسترش یابد و زمینه‌های آسیب­پذیری در جامعه مسلمین از بین برود. در غیر‌این صورت آسیب­پذیری آنان حتمی ‌است. زیرا « … آن روز آسیب به ما می‌رسد که از باطن بگذریم، افراد باطنشان بگندد و ‌این گند هم سرایت کند و ‌یک دسته‌ای را از بین ببرد و متعفن کند» در حالی که تربیت‌یافتگان مکتب انبیاء و ائمه (علیه السلام) هرگز خلاف نمی‌کنند تا در پی ‌این تخلف جامعه نیز آسیب ببیند. انگیزه‌ی دیگر، تأمین و حفاظت از استقلال و آزادی و شرافت انسانی مسلمانان است. بنابراین امام می‌فرمایند: «اگر ما تسلیم آمریکا و ابرقدرت‌ها می‌شدیم ممکن بود امنیت و رفاه ظاهری درست می‌شد و قبرستان‌های ما پر از شهدای عزیز ما نمی‌گردید، ولی مسلماً استقلال و آزادی و شرافتمان از بین می‌رفت. ‌آیا ما می‌توانیم اسیر آمریکا و دولت‌های کافر شویم تا بعضی چیزها ارزان شود و شهید و مجروح ندهیم؟»

دیگر انگیزه‌ی امام در آرمان وحدت، حل معضلات کشورهای اسلامی‌ و مسلمین جهان است. لذا امام همه آنها را به وحدت فرا می‌خواند و برقراری روابط دوستانه بین آن‌ها را توصیه می‌کند. از‌این رو امام به همه مسلمین جهان توصیه می‌کند: «ای مسلمانان بر فرهنگ اسلام تکیه زنید و با غرب و غرب زدگی مبارزه نمایید و روی پای خودتان بایستید و بر روشنفکران غرب زده و شرق زده بتازید و هویت خویش را دریابید که روشنفکران اجیر شده، بلایی بر سر ملت و مملکتشان آورده‌اند که تا متحد نشوید و دقیقاً به اسلام راستین تکیه ننمایید، بر شما آن خواهد گذشت که تاکنون گذشته است.»(7)

سیدجمال الدین و اتحاد اسلامی

ظاهراً ندای اتحاد اسلام را در برابر غرب اولین بار سیدجمال بلند کرده منظور از اتحاد اسلام، اتحاد مذهبی – که امری غیرعملی است- نبود. منظور اتحاد جبهه‌ای و سیاسی بود،‌ یعنی تشکیل صف واحد در مقابل دشمن غارتگر. سید به مسلمانان هشدار می‌داد که (روح صلیبی) همچنان در غرب مسیحی، بالاخص در انگلستان زنده و شلعه ور است. غرب علی‌رغم ‌اینکه با ماسک آزادمنشی تعصب را نکوهش می‌کند خود در دام تعصب (خصوصاً تعصب مذهبی علیه مسلمانان) سخت گرفتار است. سید علی­رغم آنچه فرنگی مآبان تعصب را نکوهش می‌کنند، مدعی بود تعصب بد نیست. تعصب مانند هر چیز دیگر افراط و تفریط و اعتدال دارد. افراط در تعصب که در انسان حس جانبداری بی­منطق و کور‌ ایجاد می‌کند بد است، اما تعصب به معنی (تصلب) و غیرت حمایت از معتقدات معقول و منطقی نه تنها بد نیست، بسیار مستحسن است.سید می‌گفت: اروپاییان چون اعتقاد دینی مسلمانان را استوارترین پیوند میان آنان می‌بینند، می‌کوشند تا با نام مخالفت با تعصب، ‌این پیوند را سست کنند ولی خود بیش از هر گروه و کیش به تعصب دینی گرفتارند. گلادستون ترجمانی است از روح پطرس راهب،‌ یعنی بازنمای جنگ‌های صلیبی

واقع بینی سید پس از حدود نیم قرن به خوبی آشکار شد. آن گاه که افسر اروپایی فرمانده ارتش‌ یهود در جنگ اول اعراب و اسرائیل، بیت المقدس را از مسلمانان گرفت و تحویل ‌یهودیان داد و دولت صهیونیستی اسرائیل تشکیل شد، گفت: (الآن جنگ‌های صلیبی پایان‌ یافت).

رواج ‌اندیشه‌ی قومیت­پرستی و ملیت­پرستی و به اصطلاح (ناسیونالیسم) که به صورت‌های پان‌عربیسم، پان‌ایرانیسم، پان­ترکیسم، پان­هندوئیسم و غیره در کشورهای اسلامی ‌با وسوسه استعمار تبلیغ شد، و همچنین سیاست تشدید نزاعهای مذهبی شیعه و سنی و همچنین قطعه قطعه کردن سرزمین اسلامی ‌به صورت کشورهای کوچک قهراً رقیب، همه برای مبارزه با آن ‌اندیشه‌ی ریشه کن کننده استعمار‌ یعنی (اتحاد اسلام) بوده و هست.(8)

اعلام خطر برای جهان اسلام

     چنانکه کراراً اعلام خطر کرده­ام، اگر ملت اسلام بیدار نشود و به وظایف خود آگاه نشود، اگر علمای اسلام احساس مسئولیت نکنند و بپا نخیزند، اگر اسلام واقعی که حاصل وحدت و تحرک کلیه‌ی فرق مسلمین در مقابل بیگانگان است و ضامن سیادت و استقلال ملل مسلمان و کشورهای اسلامی‌ می‌باشد به دست عوامل و ‌ایادی اجانب، همین­طور در زیر پرده سیاه استعماری پوشیده بماند و آتش اختلاف و تشتت در میان مسلمین افروخته گردد، روزهای سیاهتر و نکبت­بارتری برای جامعه اسلامی ‌در پیش است و خطر ویران­کننده‌ای متوجه احساس اسلام و احکام قرآن می‌باشد. حملات علنی و مخفیانه‌ی دشمنان اسلام و تجاوزکاران بین المللی علیه قرآن مجید و احکام رهائی­بخش اسلام از هر سو به شدت ادامه دارد و بسیاری از دولت‌های کشورهای اسلامی ‌بر اثر خودباختگی ‌یا مأموریت، مجری نقشه‌های شوم و خائنانه آنان می‌باشند، چه آنهایی که دم از اسلام زده، کنفرانس به اصطلاح اسلامی ‌تشکیل می‌دهند و چه آنانی که در کشور اسلامی ‌الغاء مذهب کرده اسلام را از رسمیت می‌اندازند، همه دانسته ‌یا ندانسته در ‌یک مسیر حرکت می‌کنند و آن اجراء مقاصد شوم و استعماری دشمنان اسلام است که می‌خواهند ‌این اوضاع نکبت­بار جامعه اسلامی ‌ادامه‌ یابد و اسرائیل بر جان و مال و سرزمین‌های ملت اسلام مسلط باشد، سیادت و سلطه‌ای استعماری در دنیای اسلام برای همیشه محفوظ بماند، برنامه توسعه­طلبانه ویران­کننده صهیونیسم در کشورهای اسلامی ‌به مرحله‌ی اجرا درآید و ملت اسلام و دولت کشورهای اسلامی‌ همیشه خود را ذلیل و اسیر دست تجاوزکاران بین المللی بوده، دست تکدی و چشم کمک به استعمارگران جنایت پیشه داشته باشند و روی استقلال و آزادی و آسایش و امنیت را نبینند. (9)

ایجاد اختلاف، نقشه‌ی استعمار

  دولت‌های استعمارطلب، دولت‌هایی که می‌خواهند ذخایر مسلمین را ببرند، با وسیله‌های مختلف، با نیرنگ‌های متعدد، دول اسلامی ‌را، سران دول اسلامی ‌را، اغفال می‌کنند. گاهی به اسم شیعه و سنی اختلاف‌ ایجاد می‌کنند. حتی در شرق، آنهایی هم که جزء مسلمین نیستند، آن‌ها هم، گول خورده‌اند. گفته می‌شود در هندوستان در مثل (عید اضحی) مقدار زیادی از گاوهای مقدس پیش گاوپرستان می‌آورند و به وسیله مسلمین به قیمت ارزان می‌فروشند و آن‌ها را وادار می‌کنند که گاوهای مقدس را پیش آن طوایف، ذبح کنند و بعد به آن‌ها می‌گویند که مسلمانان گاوهای مقدس شما را ذبح کردند؛‌ یک هیجانی در بین هندو و مسلم، در بین طوایف هندی‌ها، بپا می‌شود و‌ یک غوغا بلند می‌شود؛ و از‌ این غوغا آن‌ها استفاده می‌کنند، شرق را می‌بلعند. در دول اسلامی، بین طوایف مسلمین به اسم اسلام و به اسلم مذهب، چیزهایی پخش می‌کنند؛ تبلیغاتی می‌کنند که طوایف مسلمین به جان هم بیفتند و با هم اختلاف شیعه و سنی پیدا بکنند و آن‌ها به ذخایری که مسلمین دارند دسترسی پیدا بکنند.(10)

راه کارهایی در جهت دست‌یابی به وحدت منطقی پایدار

1- نقش علمای دین

اصولاً عامل وحدت و‌یا تفرقه ابتدائاً خود علمای دین هستند. علما نمایندگان دین در فرقه‌های اسلامی ‌محسوب می‌شوند. جنگ‌هایی نظیر نهروان، جمل، صفین را افراد عادی جامعه به راه نینداختند. هم چنین آنان که سقیفه را بنا نهادند افراد عادی نبودند. نخستین گام در ‌ایجاد وحدت منطقی وسعت‌ یافتن دیدگاه متفکران و شخصیت‌های بزرگ علمی‌جهان اسلام است. برای ‌ایجاد چنین وسعت دیدگاه و سعه صدری لازم است علمای دین مساعی خود را در امور زیر به کار گیرند:

1-1 توجه به خداوند و تلاش برای کسب رضای او

مسلم است که برای تمام علمای اسلام کسب رضایت الهی در رأس امور است. ‌آیا رضایت الهی در اختلاف و دودستگی مسلمانان حاصل می‌گردد و ‌یا هم دلی و به دور از دشمنی و محبت واقعی، موجبات خشنودی خداوند را فراهم می‌سازد؟

اگر علمای دین تمام مساعی خود را در جهت رضایت الهی قرار دهند و تمام اعمالشان نیز برای خداوند متعال باشد، و همواره در هر امری خداوند و فرامین او را در نظر داشته باشند عمیق­ترین ابزار برای ‌ایجاد وحدت پایدار بین مسلمانان حاصل خواهد شد. زیرا هرگز و در هیچ شرایطی خداوند کینه­توزی و دشمنی دو برادر دینی را نخواهد پذیرفت.

1-2 تقوا و دوری از هوا و هوس

 قرآن کریم قبل از دعوت مردم به وحدت ابتدا آنان را به تقوا دعوت می‌کند و «یا ‌َاّیها الّذینَ آمَنوُا اتَّقوُا الله حَقَّ تُقاتِه وَ لا تَموُتُنَّ اِلّا وَ اَنتُم مُسلِموُن» مهمترین عامل ‌ایجاد اختلافات نامعقول عدم تقوای الهی است. شهرت طلبی، خودنمایی، و پیروی از هواهای نفسانی نشأت گرفته از عدم تقوای الهی است. آن­چه شایسته است علمای دین مدنظر قرار دهند حفظ کیان اسلام است. حفظ دین اسلام از حفظ آن چه که به آن مذهب گفته می‌شود مهم­تر است، زیرا اگر اسلامی ‌نباشد مذهبی در آن معنا نخواهد داشت.

1-3 التزام عملی به فرامین وحدت­آفرین قرآن کریم

قرآن کریم اساس کلیه قوانین الهی، فقهی، حقوقی، اخلاقی و تمام شئونات زندگی بین شیعیان و اهل تسنن است. ‌آیات متعددی از قرآن، مسلمانان را از تفرقه و دوری از‌ یکدیگر بازمی‌دارد که معروفترین آن‌ها ‌آیه «وَاعتَصِموُا بِحَبلِ الله جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقوُا» است که بعد از دعوت مردم به تقوا بلافاصله آنان را به وحدت تشویق می‌نماید. علمای شیعه و سنی محور وحدت را اسلام و قرآن می‌دانند؛ از ‌این رو قرار دادن تمام مساعی در جهت متن کلی دین و قرآن می‌تواند از عوامل مؤثر در ‌ایجاد جامعه جهانی اسلام گردد.

1-4 آگاه سازی مردم و دعوت آنان به دوستی و برادری

مردم به سخنان علمای مذاهب خود گوش داده و به عملکرد آنان توجه می‌کنند و عمدتاً برداشت آنان از دین و نیز مذهب خود ناشی از مطالعات عمیق و همه جانبه نیست بلکه چگونگی عملکرد روحانیون خود را الگو قرار می‌دهند. علمای مذاهب با دعوت گفتاری و رفتاری خود می‌توانند زمینه‌های برادری و اتحاد را بین مسلمین به وجود آورند و اگر علما به مردم تفهیم کنند که اعتقادات مذهب آنان مانعی برای دوست داشتن سایر مسلمانان نیست و هر مسلمانی ضمن داشتن اعتقادات مذهب خود بایستی مسلمانان سایر فرقه‌های اسلامی ‌را برادر خویش دانسته و از کمک و مهربانی و خیرخواهی به آن‌ها کوتاهی نکند و خود علما ‌این موضوع را در عمل پیاده نمایند.

1-6 آگاهی علما از توطئه دشمنان اسلام در ‌ایجاد تفرقه بین مسلمین

علما دین آگاهند که صهیونیست‌ها و سایر دشمنان اسلام در صدد‌ ایجاد اختلاف بین مسلمین هستند و هر از گاهی با استفاده از تعصب عده‌ای ساده لوحان، آنان را وادار به نوشتن کتاب علیه مقدسات دیگر مذاهب و سخنرانی علیه آنها می‌نمایند و به‌ این وسیله آتش اختلاف را بین فرقه‌های اسلامی ‌شعله­ور می‌سازند. آگاهی علمای مذاهب و فرقه‌های اسلامی‌و عملکرد درست آنان با استفاده از امکانات ارتباط جمعی فعلی می‌تواند زمینه‌های آتش افروزی را از علمای ساده‌اندیش و مردم فریب خورده بگیرد. در ‌این راستا شایسته است که علمای بزرگ فرقه‌های مختلف جهان اسلام گرد هم آمده و شورای علما و فقهای جهان اسلام را تشکیل دهند و با ‌این کار، جلوی اختلاف‌اندازی ساده‌اندیشان غافل و ‌یا مغرضان از خدا بی­خبر را بگیرند.(11)

برقراری روابط سالم با دیگر ملل

   یکی از اهداف مهم اجتماعی اسلام، برقراری روابط سالم با دیگر ملل است؛ روابطی که حقوق دو طرف را تأمین کند و همزیستی مسالمت­آمیز را تحکیم بخشد و به تداوم صلح و دوستی کمک کند. و بر بنیان مستحکم سیاست «لا تظلمون و لا تظلمون» استوار باشد. تردیدی نیست که اسلام با طرح مسئله اخوت در میان مسلمانان و برقراری روابط سالم میان آنان با سایر ملل، در پی تحقق همزیستی مسالمت آمیز جهانی است.‌این مسئله‌ یکی از اهداف اساسی قرآن کریم است. به سه آیه در‌ این­باره اشاره می‌کنیم:

1) «قُل ‌یا اَهل الکِتاب تَعالوُا الی کَلِمَة سَواء بَینَنا وَ بَینَکُم الا نَعبُد الا الله وَ لا نُشرِک بِه شَیئاً وَ لا‌یَتَّخِذُ بَعضنا بعضاً اَرباباً مِن دوُن الله، فَإن تولّوا فَقوُلوُا اشهِدوا بِأنّا مُسلِموُن» ( بگو ‌ای اهل کتاب بیابید از آن کلمه حقی که مشترک میان ما و شما است پیروی کنیم؛ به جز خدای ‌یکتا را نپرستیم، چیزی را شریک او ندانیم، و بعضی از انسان‌ها را به جای خداوند برنگزینیم. پس اگر از حق روی گردان شوند، بگویید گواه باشید که ما تسلیم اراده پروردگاریم (ولی شما از آن گریزانید).

در‌این‌ آیه سخن از دعوت به برقراری ارتباط سالم با اهل کتاب است. ولی در آیه‌ی بعدی سخن از همزیستی مسالمت­آمیز حتی با مشرکان و بت­پرستان است.

2)‌ »یا ‌اَیّها الّذینَ آمَنوُا اصبِروُا وَ صابِروُا وَ رابِطوُا وَ اتَّقوُا الله لَعَلَّکُم تُفلِحوُن» (‌ای مؤمنان! در زندگی فردی (در برابر سختی‌ها و نیز برای انجام گناه هنگام فراهم بودن زمینه آن) صبور باشید و (در زندگی اجتماعی نیز برای ‌یاری‌ یکدیگرند) صابر باشید و با‌ یکدیگر در ارتباط باشید و توان خود را به هم مرتبط سازید و خداترس باشید تا پیروز و رستگار شوید).

این آیه بازگو کننده ‌این حقیقت است که ارتباط میان افراد در زندگی فردی و اجتماعی، از عوامل دستیابی به سعادت و ‌یکی از اهداف اساسی مورد توجه حکومت اسلامی‌است.

3) «وَ بَشّرِ الّذین کَفَروُا بِعَذاب اَلیم، اِلا الّذین عاهَدتُم مِن المُشرِکین ثُمَّ لَم ‌یَنقُصوُکُم شَیئاً وَ لَم‌ یُظاهِروُا عَلَیکُم اَحَداً فَاتموُا اِلَیهِم عَهدَهُم اِلی مُدَّتهم، اِن الله ‌یُحبّ المُتَّقین» ( کافران را به عذابی سخت تهدید کن مگر کسانی که با آنان میثاق بسته‌اید؛ آنان که پیمان را نقض نکردند و هیچ‌یک از دشمنان شما را‌ یاری ندادند. شما نیز به میثاق وفادار باشید که خدا پرهیزکاران را دوست دارد).

از‌ این‌ آیات درمی‌یابیم که همزیستی مسالمت­آمیز و برقراری ارتباط سالم با سایر ملل، مشروط به وجود ‌ایدئولوژی خاصی در طرف ارتباط نیست.‌ این ارتباط فقط مشروط به تأمین اهداف اساسی ارتباط است. پس از برقراری ارتباط سالم باید به آن اهمیت داد مگر آنکه از سوی دشمن، اصول آن نقض شود.

توجه به دیدگاه اسلام درباره برقراری ارتباط سالم با سایر ملل می‌تواند ‌این حقایق را فراروی ما نهد:

الف: از دیدگاه اسلام، همه‌ی انسان‌ها از‌یک گروهند؛

«یا‌ اَیّها النّاس اتّقوُا رَبَّکُم الّذی خَلَقَکُم مِن نَفسٍ واحِدَة»

ای مردم بترسید از خدایی که شما را از ‌یک تن آفرید.

ب: اسلام دین همه انسان‌هاست؛

«یا‌ اَیّها النّاس انّی رَسوُل الله اِلیکُم جَمیعاً»

ای مردم! من رسول خدا بر همه شمایم.

ج: جامعه بشری خانواده‌ای بزرگ را تشکیل می‌دهد که دین و پیامبر آن ‌یکی است؛

«ما اَرسَلناکَ اِلا کَلِمَة لِلنّاس بَشیراً وَ نذیراً»

ما تو را مبعوث نکردیم جز آنکه همه مردم را بشارت دهی و از عذاب بترسانی.

بنابراین، ضرورت برقراری ارتباط سالم میان اعضای ‌این خانواده برای ‌ایجاد همزیستی مسالمت­آمیز و ابلاغ رسالت الهی بر کسی پوشیده نیست. اسلام همواره منادی برقراری چنین ارتباطی میان همه‌ی ملت‌ها بوده است. رسول خدا هنگام ورود به مدینه، به تحکیم اخوت میان مسلمانان پرداخت و با امضای پیمان نامه‌ها با پیروان ادیان دیگر و حتی با امضای صلح­نامه معروف (حدیبیه) با مشرکان مکه و همچنین با ارسال نامه برای سران دولت‌های مختلف آن روز، همگان را به داشتن ارتباط سالم و همزیستی مسالمت­آمیز دعوت کرد. طرح مسئله (اهل ذمه) و پناه دادن به پیروان مکاتب غیراسلامی‌به عنوان (معاهد) و تجویز زندگی آنان در میان مسلمانان براساس ضوابط خاص، نمونه بارز ‌این تعلیم اسلامی ‌است.

برداشت آزاد: از مبحث برقراری روابط سالم با دیگر ملل نتیجه می‌گیریم که ملت‌های اسلامی ‌باید به طریق اولی خود در مسئله اتحاد اسلامی ‌مقدم باشند و قبل از ‌اینکه روابط مسالمت­آمیز با دیگر ملل را‌ ایجاد نمایند خود با‌ یکدیگر متحد و منسجم باشند و از تفرقه و پراکندگی‌ها بپرهیزند.(12)

وحدت در احادیث

1- حدیثی شیعه و سنی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) روایت کرده‌اند به‌این مضمون: «ثَلاثٌ لا‌یَغِلُّ عَلَیهِنَّ قَلبُ اِصرِیٌّ مُسلِم: اِخلاصُ العَمَل لِلّه وَ النَّصیحَةُ لِاَئمة المُسلِمین وَ اللُّزومُ لِجَماعَتِهِم»: ‌یعنی سه چیز است که هرگز دل مرد مسلمان در مورد آن‌ها نمی‌لغزد و خیانت نمی‌کند: عملی را خالصاً لوجه الله بجا آوردن، خیرخواهی برای پیشوایان مسلمانان، همراهی و ملازمت جماعت مسلمین. از قضا ‌این جمله‌ها جزء کلماتی است که رسول اکرم در حجه الوداع برای مردم القاء کرد. رسول اکرم در حجه الوداع در مواقف چیزی برای مردم سخن گفته است: در مسجد الحرام، در عرفات، در مسجد خیف (منا)، در غدیر خم. جمله‌های بالا را در مسجد حفیف که در منا واقع است ادا فرموده است.

2- در کافی می‌نویسد: معاویه بن وهب گفت از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: ما (یعنی شیعیان) چگونه باید با دیگران (اهل تسنن) معاشرت کنیم، تکلیف ما با آن‌ها چیست؟ امام فرمود: ببینید ائمه شما چگونه رفتار می‌کنند، مانند امامان خود رفتار کنید. به خدا قسم امامان شما بیماران آن‌ها را عیادت می‌کنند، جنازه‌های آن‌ها را تشییع می‌کنند، برای آنها شهادت می‌دهند.(13)

اتحاد، علت پیروزی اسلام

       نگاه اجمالی به مجموعه سخنان امام ( ع ) در نهج ابلاغه نمایانگر این است که رشد و بالندگی روزافزون اسلام و جامعه نو بنیاد اسلامی و دفع تعرض دشمنان به سبب وحدت و یکپارچگی مردم و نصرت الهی بوده است چنانچه در خطبه‌ی 146 نهج البلاغه آمده است که: پیروزی و شکست اسلام، به فراوانی و کمی‌ طرفداران آن نبود. اسلام دین خداست که آن را پیروز ساخت، و سپاه اوست که آن را آماده و‌ یاری فرمود و رسید تا آن جا که باید برسد، در جایی که لازم بود طلوع کرد و ما بر وعده پروردگار خود امیدواریم که او به وعده خود وفا می‌کند، و سپاه خود را‌ یاری خواهد کرد. جایگاه رهبر چونان ریسمانی محکم است که مهره‌ها را متحد ساخته به هم پیوند می‌دهد. اگر ‌این رشته از هم بگسلد، مهره‌ها پراکنده و هر کدام به سویی خواهند افتاد، و سپس هرگز جمع‌آوری نخواهد شد. عرب، امروز، گرچه از نظر تعداد ‌اندک، اما با نعمت اسلام فراوانند و با اتحاد و هماهنگی عزیز و قدرتمندند، چونان محور آسیاب، جامعه را به گردش درآور و با کمک مردم جنگ را اداره کن، زیرا اگر تو از‌ این سرزمین بیرون شوی، مخالفان عرب از هر سو تو را رها کرده و پیمان می‌شکنند، چنان که حفظ مرزهای داخل که پشت سر می‌گذاری، مهمتر از آن باشد که در پیش روی خواهی داشت.(14)

نتیجه گیری

مباحثی که تا کنون پیرامون وحدت و اتحاد مطرح گردید، نتایج ذیل را بدست می‌دهد:

1-     در ‌ایجاد وحدت و اتحاد دو اصطلاح «حفظ اسلام» و «حفظ وحدت و اتحاد اسلامی» در کنار هم باید مورد توجه خاص قرار گیرد و هیچ کدام را نباید فدای دیگری کرد، شک نیست که همه مسلمانان وظیفه دارند که‌این دین حنیف را حفظ و گسترش دهند و از ‌این رو همگان در‌ این راه مسئولیت سنگینی دارند. اگر اسلام بر وحدت و اتحاد ‌یا اتحاد بین مسلمانان تأکید دارد برای حفظ دین است.

2-     منظور از وحدت و اتحاد انسان‌ها توحید اعتقادی دینی و رد اختلافات فکری و اعتقادی و سلیقه‌ای میان آنها نخواهد بود بلکه با حفظ ‌این اختلافات نسبت به هم همدلی داشته و به حقوق ‌یکدیگر احترام بگذارند و مصالح متقابل را رعایت کنند و مراد از وحدت و اتحاد امت اسلامی ‌وحدت و اتحاد مواضع اعتقادی و فقهی و عدم بیان آن‌ها نیست بلکه مقصود ‌این است که نخست فرقه‌های اسلامی ‌به طور صحیح ‌یکدیگر را بشناسند. از مواضع فکری و اعتقادی هم کاملاً مطلع شوند و برای حفظ و گسترش کیان اسلام از نزاعی که قرآن کریم آن را نهی کرده «لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم» بپرهیزند و برای دفاع از ساحت قرآن و اصول ثابت و مشترک اسلامی ‌ید واحده باشند.

3-     ایمان و توجه به خدای واحد الفت انسانی، فضائل و ارزشهای بشری، آفرینش از نفس واحده را می‌توان از مبانی وحدت و اتحاد ‌یاد نمود.

4-     رستگاری دنیوی و اخروی، رفع اختلاف، پیروزی، تقویت و‌ ایجاد مرکز قدرت توسط مسلمانان در جهان و ‌ایجاد هماهنگی با پیروان ادیان دیگر را می‌توان از اهداف وحدت و اتحاد اسلامی‌برشمرد.

5-     این عوامل (دین، خدا، پیامبر، کتاب آسمانی، اهل بیت پیامبر و حج) در حقیقت نقاط مشترک بین تمام مذاهب اسلامی ‌است که براساس توصیه‌های قرآن و ائمه (علیه السلام) و علمای بزرگ اسلام، همه فرق اسلامی ‌می‌توانند بر محور‌ این وجوه مشترک دست به دست هم دهند و از کیان اسلامی ‌خود در برابر دشمنان محافظت کنند و در پرتو اخوت و ‌یکرنگی به وجود آمده، مجد و عظمت از دست رفته خود را به دست آورند.

منابع ومآخذ:

1- خامنه ای ، سید علی ، بیانات مقام معظم رهبری در مورد اتحاد اسلامی ، دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای.(  www.Farsi.khamenei.ir)

2- عاشوری ، نادعلی ، معماری پور ، فاطمه ، اتحاد و انسجام اسلامی در آثارشهید مطهری ، بی تا بی جا ، پایگاه اطلاع رسانی نور.

3- . سید محمد باقر حکیم (از دیدگاه قرآن و سنت)، ترجمه عبدالهادی فقهی­­زاده (تهران: تبیان، 1377) ص 31

4-  خسرو پناه ، عبدالحسین ، اتحاد ملی و انسجام اسلامی در پرتو وحی و امامت و تاریخ ، انتظار موعود ، سال هفتم ، شماره بیست وسوم ، زمستان 1386

5- سید محمد حسین ،طباطبایی،  المیزان (قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، 1394ق) ج8، ص 135؛ فخرالدین محمد رازی، تفسیر کبیر (بیروت: دارالمعرفه، 1414ق) ج8، ص 64

6- صحیفه نور، ج21، ص299

7-  درسهایی از وصیتنامه امام خمینی ( ره ) ، ص 90

8- مقاله «الغدیر و وحدت اسلامی» در کتاب یادنامه علامه امینی [یا کتاب شش مقاله اثر استاد شهید] و بحث­های آقای محیط طباطبایی در کتاب نقش سیدجمال­الدین در بیداری مشرق زمین، ص128-77

9- انصاری ، علی ، اتحاد اسلامی، 11/3/1389 . ( www.Fekrkonid.blogfa.com)

10-  اتحاد ملی و انسجام اسلامی ، صحیفه نور ، ج 1

11- دانش میر کهن ، سید رحمت الله ، راه کارهای تقویت اتحاد در میان مذاهب اسلامی ، سال چهارم ، بی تا ، بی جا ، شماره شانزدهم ، پایگاه اطلاع رسانی نور، 1389 .

12- ژان هون تکرنیگر، درآمدی بر روابط بین الملل، ترجمه ی عباس آگاهی، ص 1 و 2؛ سیف زاده، نظریه های مختلف در روابط بین الملل؛ مقتدر، هوشنگ، حقوق بین الملل، ص 37

13- یادداشتهای استاد مطهری (2)، ص 209 و 210

14-  نهج البلاغه ، ص 91 و 92[1]